ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΛΙΒΥΚΟ ΕΜΦΥΛΙΟ ΠΟΛΕΜΟ

Λιβύη: Ο πόλεμος τερματίζεται,

η μάχη για εξουσία αναμένεται

Του δρα Άριστου Αριστοτέλους

Mε την είσοδο των δυνάμεων των εξεγερθέντων στην Τρίπολη, η κατάρρευση του καθεστώτος Καντάφι δεν είναι πια θέμα αν θα πραγματοποιηθεί, αλλά πόσο σύντομα θα επιτευχθεί. Πιο κρίσιμο ωστόσο είναι το ερώτημα τι θα γίνει με την αλλαγή του καθεστώτος στη μετά τον Καντάφι εποχή και γιατί η κρίση και αστάθεια στη Λιβύη πιθανόν να συνεχίσουν ακόμη για πολύ;

Οι ομάδες των εξεγερθέντων από τις διάφορες περιοχές της χώρας – δυτικοί, ανατολικοί, ορεινοί. Άραβες, ισλαμιστές, νομάδες, φυλές κ.λπ - δρουν σήμερα κάτω από την ομπρέλα του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου (ΕΜΣ). Όλους τους ενώνει ο υπέρτατος στόχος της απαλλαγής της χώρας από τον «Αδελφό Ηγέτη» και άσχετα με το εκτόπισμα και την ισχύ τους έχουν προσφέρει άνδρες και αίμα σε πολλά μέτωπα στο λιβυκό εμφύλιο πόλεμο. Η κάθε μια αναμένει ότι θα έχει λόγο, ρόλο, μερίδιο εξουσίας και οικονομικό όφελος στη νέα τάξη πραγμάτων.

Όμως πώς θα αντιδράσουν μετά που ο κύριος στόχος που τους ενώνει θα έχει επιτευχθεί και ο Καντάφι θα πάψει να υφίσταται ή έστω θα συνεχίσει για κάποιο χρονικό διάστημα να αντιστέκεται χωρίς να έχει τον έλεγχο του κράτους; Πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα όταν αρχίσουν οι διεργασίες για την εγκαθίδρυση του νέου καθεστώτος, μετά που θα κατακερματιστεί το υφιστάμενο μωσαϊκό ενότητας των εξεγερθέντων; Θα υπάρξει η απαιτούμενη ωριμότητα, αυτοσυγκράτηση, συναίνεση και συνεργασία ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το έργο της ανοικοδόμησης της χώρας; Να εδραιωθεί η ασφάλεια, να προωθηθεί ο εκδημοκρατισμός της πολιτικής ζωής, η ανασυγκρότησης της κοινωνίας και της οικονομίας και η ανάπτυξης; Το πιθανότερο είναι να αρχίσουν οι διαφωνίες, οι τριβές και οι συγκρούσεις για τη νομή της εξουσίας και για το μερίδιο του πολιτικού και οικονομικού οφέλους που πιστεύουν ότι τους αναλογεί, ενώ νέο κράτος θα δυσκολεύεται να συγκροτηθεί.

Η ανησυχία αυξάνεται αν αναλογισθεί κανείς ότι οι ομάδες έχουν στην κατοχή τους αρκετά πολεμοφόδια και οπλισμό και έχουν εκπαιδευθεί στη χρησιμοποίηση τους. Ο κίνδυνος είναι ότι η αντιπαράθεση θα προεκταθεί στη χρήση στρατιωτικής βίας για την επίλυση διαφορών. Έτσι εκεί που αναμένεται πως με την κατάρρευση του καθεστώτος Καντάφι ο πόλεμος οδεύει προς το τέλος του, οι μάχες ενδέχεται να συνεχίσουν, με τη διαφορά ότι τώρα θα είναι μεταξύ εξεγερθέντων και όχι απλώς μεταξύ Κανταφικών και αντικαθεστωτικών.

Παρόμοια γεγονότα έχουν καταγραφεί με την αλλαγή του καθεστώτος στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, δημιουργώντας συνθήκες αστάθειας που συνεχίζουν να ταλανίζουν τις δύο χώρες μέχρι σήμερα. Υπάρχουν λοιπόν μαθήματα και στις δύο περιπτώσεις που αν οι ενδιαφερόμενοι τα είχαν μελετήσει, ίσως να μπορούσαν να αποφευχθούν τα χειρότερα στη Λιβύη.

Δεδομένου του ιστορικού των ομάδων αυτών, των τάσεων και αντιλήψεων που τις διακρίνουν, τα πράγματα προβλέπονται δύσκολα. Η σύγκρουση πιθανόν και να είναι αναπόφευκτη και η κρίση και η αστάθεια στη χώρα μακράς διάρκειας και ίσως αιματηρή. Το ΕΜΣ έχει πολύ δύσκολο έργο να επιτελέσει και η Κύπρος θα πρέπει να σταθεί στο πλευρό των επίσημων εκπροσώπων του νέου καθεστώτος, για να βοηθήσει στο μέτρο των δυνατοτήτων της στην οικοδόμηση της ειρήνης και της σταθερότητας στη Λιβύη.