ΑΠΟΤΕΛΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ

ΛΙΒΥΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΤΩΡΑ ΑΡΧΙΖΟΥΝ

ΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Του Δρα Άριστου Αριστοτέλους

Καθώς η εφαρμογή της απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για επιβολή Απαγορευμένης Ζώνης Πτήσεων (AΖΠ) στη Λιβύη έχει επιτευχθεί, ένας από τους επί μέρους στόχους ορισμένων δυτικών δυνάμεων, κυρίως της Βρετανίας και της Γαλλίας, για ανατροπή του Καντάφι παραμένει αμφίβολο πότε και αν θα υλοποιηθεί. Αυτό ωστόσο που φαίνεται να υφίσταται είναι η αποτελμάτωση στο πολεμικό πεδίο, ενώ οι προβαλλόμενες πολιτικές και στρατιωτικές επιλογές δημιουργούν κρίσιμα διλήμματα στους εμπλεκομένους και στην Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Η αποτελεσματική εφαρμογή της ΑΖΠ και η προστασία των αμάχων που ήταν το ζητούμενο του ψηφίσματος του ΟΗΕ, υλοποιείται με επιθέσεις και εξουδετέρωση έμψυχου και άψυχου στρατιωτικού υλικού και με σφυροκόπημα θέσεων των καθεστωτικών του Καντάφι. Δεν πέτυχαν όμως να ανατρέψουνι άρδην τους συσχετισμούς δυνάμεων προς όφελος τους αντικαθεστωτικούς, οι οποίοι παραμένουν ένα ανεπαρκές και αναποτελεσματικό σύνολο, ενώ οι Κανταφικοί σε στρατιωτικά μέσα συνεχίζουν να έχουν υπεροχή. Το αποτέλεσμα της κατάστασης αυτής είναι ο Καντάφι να έχει τον έλεγχο των δυτικών περιοχών και οι αντικαθεστωτικοί, που είναι ασαφές ποια η πραγματική τους ταυτότητα και τι εκπροσωπούν, υποβοηθούμενοι από την αεροπορία των δυνάμεων του συνασπισμού, να ελέγχουν μέρος του βορειοανατολικού τμήματος της χώρας. Τα δεδομένα στο στρατιωτικό τομέα και η γεωγραφία – η μεγάλη έκταση και η έρημος που μεσολαβεί μεταξύ των προωθημένων δυνάμεων των αντιπάλων πλευρών – καθιστούν δύσκολη την αποτελεσματική λογισμική στήριξη, τον ανεφοδιασμό και ενίσχυση των αντιμαχομένων, περιορίζοντας τις δυνατότητες τους για αποφασιστική στρατιωτική δράση ή ανατροπή στο πεδίο της μάχης. Υπό τις συνθήκες, ένας κεντρικός στόχος των ηγετικών δυνάμεων του συνασπισμού των χωρών στην επιχείρηση αυτή – Γαλλίας και Βρετανίας - που ήταν η ανατροπή του καθεστώτος Καντάφι, δεν έχει επιτευχθεί ούτε από τις εναέριες τους επιθέσεις αλλά ούτε και από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των αντικαθεστωτικών.

Η κατάσταση στο πολεμικό πεδίο φαίνεται να έχει αποτελματωθεί. Εάν λοιπόν οι αντικαθεστωτικοί ή οι δυτικές δυνάμεις, δεν επιτύχουν με κάποιο τρόπο, είτε να εξοντώσουν τον Καντάφι είτε να επιφέρουν αλλαγή στο καθεστώς, η Λιβύη θα παραμείνει, στο διάστημα αυτό, χωρισμένη στα δύο. Αλλά αυτή η κατάσταση πραγμάτων δε μπορεί να θεωρηθεί ούτε μόνιμη, ούτε και πολύ ευνοϊκή για τις δυτικές και άλλες δυνάμεις που εμπλέκονται στις επιχειρήσεις, γιατί προϋποθέτει τη συνέχιση της εμπλοκής τους στη λιβυκή κρίση και τη διάθεση πολύτιμων οικονομικών πόρων προς την κατεύθυνση αυτή και ενδεχόμενα επιπτώσεις στην εσωτερική τους πολιτική.

Τα διλήμματα και τα ερώτημα για το τι ακολουθεί είναι πραγματικά. Γίνεται λόγος για πιθανή κατάπαυση του πυρός, αλλά υπό ποιους όρους αυτή θα επιβληθεί, ώστε να είναι αποδεκτή από όλες τις εμπλεκόμενους πλευρές και μη; Επίσης αν οι δυνάμεις του συνασπισμού, τη ελλείψει εναλλακτικής δράσης, θεωρήσουν την αποτελμάτωση που επικρατεί ως αποδεκτή ή υποφερτή λύση επί του παρόντος, πώς θα αντιδράσουν οι αντικαθεστωτικοί στην κατάσταση αυτή; Υπάρχουν βέβαια και εισηγήσεις για διεύρυνση της αποστολής των δυνάμεων στη Λιβύη, με την ανάληψη στρατιωτικής δράσης επί του εδάφους (με συγκαλυμμένο στόχο βέβαια την ανατροπή του καθεστώτος). Όμως πόσο αποδεκτές είναι τέτοιες εξαιρετικά κρίσιμες επιλογές από τους εμπλεκομένους και από τις λοιπές χώρες της ΕΕ ή και τις ΗΠΑ; Ασφαλώς πρόκειται για πολύ σοβαρό ζήτημα με πολλές επιπτώσεις, που βασικά ξεφεύγει και από το ψήφισμα του ΟΗΕ αλλά και που αποτελεί πρόκληση για την ΚΕΠΠΑ της ΕΕ, όπου είναι πολύ δύσκολο να υπάρξουν συγκλήσεις. Οι επιλογές λοιπόν αυτών που αναμείχθηκαν ενεργά στις επιχειρήσεις είναι δύσκολες και η κυπριακή διπλωματία καλά κάνει που είναι προσεκτική και μελετημένη σε όλες τις κινήσεις, γιατί τώρα μάλλον αρχίζουν τα πιο δύσκολα για την Ευρώπη στη λιβυκή κρίση.