ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΕΕ, ΙΟΥΛΙΟΣ 2012

ΠΡΟΤΕΡΑΙΤΟΤΗΤΕΣ
ΠΟΛΩΝΙΚΗΣ
ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ
ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ

Του δρα Άριστου Αριστοτέλους
Πρώην Βουλευτή,
Ειδικού σε θέματα στρατηγικής

Η ανάληψη της εξάμηνης προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) από τη Βαρσοβία πριν λίγες μέρες, είναι ενδιαφέρον πως θα εξελιχθεί και ποιες προτεραιότητες θα μπορέσει τελικά να προωθήσει κάτω από τις δύσκολες συνθήκες που υπάρχουν στην Ευρώπη και την οικονομική κρίση που διέρχεται. Η παρακολούθηση και μελέτη των εξελίξεων γύρω από την πολωνική προεδρία είναι του άμεσου ενδιαφέροντος της Κύπρου που θα προεδρεύσει της ΕΕ το δεύτερο εξάμηνο του χρόνου που ακολουθεί.

Η πολωνική προεδρία της ΕΕ, όπως και οι δύο τελευταίες του Βελγίου και της Ουγγαρίας είναι βασικά μειωμένη σε σημασία από ό, τι προηγουμένως. Από την 1η του Γενάρη του 2010, που τέθηκε σε εφαρμογή η Συνθήκης της Λισαβόνας και δημιουργήθηκε ο μόνιμος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Ένωσης, η εναλλασσόμενη προεδρία μεταξύ των χωρών μελών υπόκεινται σε επικαλύψεις και σε κάποιο βαθμό έχει επισκιασθεί. Την ίδια ώρα η διαχείριση της κρίσης στη ζώνη του ευρώ έχει ωθήσει μεγάλες χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία σε διεργασίες που σε ορισμένες περιπτώσεις παραμέρισαν ακόμη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Η πολωνική προεδρία βέβαια έχει θέσει τις προτεραιότητες της: Καλύτερη συνεργασία και συνοχή των μελών της Ε.Ε, οικονομική ανάπυξκη, ισχυρή Ένωση και περαιτέρω ολοκλήρωση, όχι Ευρώπη δύο ταχυτήτων, ενίσχυση των σχέσεων με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, μεγαλύτερη αλληλεγγύη προς τα κράτη της κεντρικής Ευρώπης στους τομείς της ασφάλειας και άμυνας και απεξάρτηση στο θέμα της ενέργειας από το εξωτερικό ( εννοεί τη Ρωσία, την επιρροή της οποίας η Βαρσοβία βλέπει με ανησυχία , κυρίως για ιστορικούς λόγους, να αναπτύσσεται στην περιοχή).

Στην προώθηση των θεμάτων αυτών η πολωνική προεδρία, όπως και αυτές της Δανίας και της Κύπρου, που θα ακολουθήσουν το 2012, έχει να αντιμετωπίσει ορισμένες από τις σοβαρότερες μέχρι σήμερα προκλήσεις στην ΕΕ. Το σοβαρότερο είναι ότι η Ένωση υπόκεινται σε δοκιμασία αντοχής (stress test) όσον αφορά το ευρώ, τη Σιέγκεν, την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας και την πολιτική γειτονίας, που είναι θέματα με βασανιστικά ερωτήματα, πλείστα από τα οποία οι ευρωπαίοι εταίροι θα παιδεύονται πολύ ακόμη για να απαντήσουν. Άλλος περιορισμός είναι ότι περίπου το 85% των θεμάτων που θα χειριστεί η Πολωνία, όπως και οι επόμενες χώρες που θα προεδρεύσουν της ΕΕ, είναι κληρονομιά από προηγούμενες προεδρίες και μόνο το 5% θα αφορά τα ζητήματα που η ίδια έχει ιεραρχήσει για να προωθήσει. Επιπλέον δεν πρέπει να αγνοείται το γεγονός ότι το εξάμηνο αυτό της πολωνικής προεδρίας, φέτος, και της κυπριακής, τον επόμενο χρόνο, είναι περίοδος μακρών διακοπών ένεκα του θέρους και των εορτασμών των Χριστογέννων, οπότε και οι μηχανισμοί της ΕΕ στις Βρυξέλλες είναι μειωμένης απόδοσης για αρκετό μέρος του Ιουλίου, του Αυγούστου και του Δεκεμβρίου. Επίσης οι εθνικές εκλογές στην Πολωνία τον Οκτώβριο και οι προεδρικές εκλογές στην Κύπρο το Φεβρουάριο του 2013 σίγουρα θα απορροφήσουν - σε μεγαλύτερο βαθμό, στην πρώτη περίπτωση, και ίσως σε λιγότερο, στη δεύτερη - τη προσοχή της πολιτικής ζωής στο εσωτερικό, γεγονός που επιβάλλει στους διοργανωτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε αυτό να μην αποβεί σε βάρος της προεδρίας τους.

Η Πολωνία ωστόσο δεν είναι μια οποιαδήποτε χώρα μέλος της ΕΕ. Είναι η μεγαλύτερη γεωγραφικά και οικονομικά από τις πρώην σοσιαλιστικές που ενταχθήκαν στην Ένωση και θεωρεί τον εαυτό της όχι απλώς ως περιφερειακή δύναμη στην κεντρική Ευρώπη, αλλά και ως μια από της ηγέτιδες χώρες της ΕΕ. Αισθάνεται πως μια χώρα του εκτοπίσματος και της υπόστασης της μπορεί να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της διοργάνωσης και στην αποτελεσματική αντιμετώπιση προβλημάτων, καθώς και στην προώθηση θεμάτων της Ένωσης. Η Βαρσοβία περίμενε από το 2004, που έγινε μέλος της Ένωσης, την ανάληψη της προεδρίας και δεν πρόκειται να παραμερίσει τους στόχους της ένεκα ιδρυματικών αλλαγών της Συνθήκης της Λισαβόνας και περιορισμών.

Έχει ήδη κάνει έκδηλη την πρόθεσή της να αξιοποιήσει τη θητεία της για να επηρεάσει την ΕΕ οικονομικά και στρατιωτικά, με βάση εθνικές της προτεραιότητες. Καταρχήν και για καλύτερη αξιοποίηση του χρόνου της θητείας της και επειδή η ίδια δεν ανήκει ακόμη στη ζώνη του ευρώ, τα προβλήματα της ευρωζώνης θα τα αφήσει μάλλον να τα διαχειριστούν τα κράτη μέλη που ανήκουν στο χώρο αυτό. Η ίδια θα δώσει έμφαση σε ζητήματα όπως ο προϋπολογισμός 2014 – 2020 και ιδιαίτερα το Ταμείο Συνοχής, από το οποίο η Πολωνία όπως και άλλες φτωχότερες χώρες ωφελείται με πολλά εκατομμύρια ευρώ, γι αυτό και αντιτίθεται σε οποιεσδήποτε περικοπές. Στα πλαίσια της πολιτικής της γειτονίας, θα προωθήσει με ιδιαίτερο ζήλο την ενίσχυση των σχέσεων της ΕΕ με χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (ευνοεί την ένταξης της Ουκρανία στην Ένωση, αλλά και οι Βρυξέλλες δεν μπορούν να αγνοήσουν τη στάση της Ρωσίας) ελπίζοντας ότι μέσα από μια επιτυχία στο θέμα αυτό θα τονώσει ταυτόχρονα και το κύρος της διεθνώς. Θα θέσει θέμα εμβάθυνσης των σχέσεων ΕΕ – ΝΑΤΟ και διαμόρφωσης ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής που θα στοχεύει στην προστασία των κρατών της κεντρικής Ευρώπης από εξωτερικές απειλές όπως η ίδια τις αντιλαμβάνεται και αξιολογεί – πράγμα που είναι δύσκολο να επιτευχθεί λαμβανομένων υπόψη των αποκλήσεων που υπάρχουν σ'αυτά τα ζητήματα από μέρους του συνόλου των χωρών μελών. Πρόθεση της βασικά μέσα από τις διεργασίες αυτές είναι μεταξύ άλλων να δοκιμάσει τη στάση και το ενδιαφέρον κυρίως της Βόννης και του Παρισιού και την αλληλεγγύη τους έναντι των προβλημάτων και των ανησυχιών των κρατών της ομάδας Βίζεγκραντ (Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία) της οποίας προβάλλει ως ηγέτιδα δύναμη, καθώς και των φτωχότερων χωρών στην περιφέρεια της ΕΕ.

Όλα τα ανωτέρω δεδομένα, περιοριστικά στοιχεία και προβληματισμοί θα πρέπει ασφαλώς να παρακολουθούνται και λαμβάνονται υπόψη από τη Λευκωσία, τόσο στη διαμόρφωση όσο και στη ρεαλιστική ιεράρχηση των προτεραιοτήτων που έχουν τεθεί. Αυτό επιβάλλει η ανάγκη για καλύτερη προώθηση των εθνικών συμφερόντων, καθώς και η προσπάθεια δημιουργίας καλής εικόνας της Κύπρου στο εξωτερικών από μια πετυχημένη προεδρία της ΕΕ. Αυτό το στόχο έχουν καθήκον και υποχρέωση όλες οι πολιτικές δυνάμεις και η δημόσια υπηρεσία να εργαστούν στενά με την κυβέρνηση για να τον επιτύχουν.










8/7/2011